گلخانه چیست؟

با تأمل و اندیشه بر اصطلاح گلخانه به نظر می رسد که گلخانه به مکان کشت گیاهان گفته می شود که با استفاده از سازه های فلزی و پوشش شفاف نایلونی ایجاد می شود و باید گفت پوشش گلخانه ای در واقع دام نهادن در مسیر انرژی خورشیدی و ذخیره آن و قرار دادن این انرژی در مقابل سرمای محیط گلخانه می باشد.
در واقعبشر می خواهد با استفاده از این ابزار طبیعی و خدادادی طبیعت متضاد را به تعامل و دوستی با یکدیگر بخواند و از دست آورد آن در جهت بهبود شرایط رشد و نمود سازگار با گیاه بهره مند شود و با ایجاد پوشش های شفاف و سازگار با حرکت نور گیاه کشت شده را به اسلحه طبیعی و مورد نیاز خود مسلح نماید و بدین ترتیب با داشتن پتانسیل گرمایی بر شرایط سرمایش غلبه نموده و شرایط تعادلی رشد گیاه را تأمین نماید.

انواع گلخانه براساس کاربرد
گلخانه را بر اساس نوع استفاده و کاربری آن به چهار دسته تقسیم می شود:
گلخانه آموزشی (Teaching Greenhouse)
گلخانه تحقیقاتی ( Research Greenhouse )
گلخانه تفریحی و سرگرمی( Hobby Greenhouse )
گلخانه تجارتی (Commercial Greenhouse)

گلخانه آموزشی (Teaching Greenhouse)
هدف اصلی از احداث این نوع گلخانه ها آموزش مراحل کاشت ، داشت ، برداشت و مدیریت گلخانه به کارآموزان و دانشجویان می باشد بنابراین گلخانه باید امکانات کشت خاکی و هیدروپونیک را داشته باشد، این گلخانه باید دارای تمامی استانداردهای گلخانه تجارتی بوده و کارآموز با شرایط واقعی کار آموزش داده شود. فاصله بین ردیف های کشت جهت تردد کارآموزان بیشتر از سایر گلخانه ها می باشد. این گلخانه ها مجهز به کلیه تجهیزات جانبی، گرمایشی ، سرمایشی، آبیاری و سیستم های کنترل دما رطوبت ، CO² و… می باشد. تجهیزات دارای کمترین آلودگی صوتی بوده و فضای گلخانه همانند تمامی مکانهای آموزشی ، زیبا و جذاب می باشد. گلخانه آموزشی باید در تمام فصول سال قابل استفاده باشد، نوع پوشش مناسب این گلخانه ها از شیشه یا ورقهای پلی کربنات است، به هیچ وجه پوشش های        پلی اتیلنی (پوشش موقت) توصیه نمی گردد. هزینه و بازگشت سرمایه نیز مورد نظر نیست.
گلخانه تحقیقاتی (Research Greenhouse) 
هدف از احداث این نوع گلخانه ها تحقیق و اصلاح ساختار ژنتیکی، کشت بافت، تاثیر پارامترهای دما، نور، CO² ،رطوبت، تهویه به رشد و نمو، بررسی انواع آلودگی های میکروبی، ویروسی، قارچی و آفات و بیماری ها در گل و گیاه می باشد بنابراین کنترل پارامترهای محیطی با سایر گلخانه ها متفاوت است. تعبیه پنجره کناری و سقفی باید بصورتی باشد که هیچگونه درز و شکافی بین پنجره و محل نصب آن نباشد. • مجهز به سیستم های اتوماسیون • پنجره ها مجهز به توری ضد حشره باشند. • معمولا مساحت این نوع گلخانه های تحقیقاتی ۲۵۰ تا ۵۰۰ متر مربع است. • پوشش از شیشه یا ورقهای پلی کربنات • معمولا نوع کشت ، هیدروپونیک و بر روی سکو انجام می گیرد. • هزینه احداث این نوع گلخانه بسیار زیاد است. •
گلخانه سرگرمی و تفریحی (Hobby Greenhouse)
این نوع گلخانه ها بیشتر برای نگهداری گلدانها و درختچه های زینتی خانگی مورد استفاده قرار می گیرد. زیبایی فریم این گلخانه ها به جهت استفاده آنها در فضا های باز منازل و یا باغچه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است، مساحت این گلخانه ها به جز مواردی که از فضای داخل آن برای پذیرایی و یا استراحت استفاده می گردد، کوچک می باشد. اسکلت اصلی این گلخانه ها عمدتاً از آهن گالوانیزه و پوشش آن نیز از شیشه و یا ورقهای پلی کربنات است.
گلخانه تجاری (Commercial Greenhouse)
اهداف ساخت گلخانه تجاری:
۱ -  تولید محصولات خارج از فصل تولید در فضای باز
۲ -  حداکثر تولید در واحد سطح
۳ -  کاهش هزینه تولید در واحد سطح نسبت به تولید در فضای باز
۴ -  استفاده بهینه از نهادهای کشاورزی ( آب، بذر،کود، سموم و …)
۵ -  استفاده از روش کشت هیدروپونیک (آبکشت)
۶ -  کنترل آفات، آلودگی ها، بیماریها
۷ -  اشتغال زایی
۸ -  استفاده از زمین هایی که امکان کشت باز در آنها وجود ندارد.
۹ -  قابلیت رقابت با ریسک کم در بازار با توجه به نوع محصول مورد نظر جهت تولید ساختار گلخانه مشخص می گردد.
حداقل مساحت که دارای توجیه اقتصادی و مقرون به صرفه باشد ۵۰۰۰ متر مربع و برای مساحت بالاتر از ۵۰۰۰ متر مربع نیازمند به کنترل بیشتر پارامترهای محیطی( نور ، دما، تهویه ، رطوبت ،CO² وآفات و بیماری ها) هستیم.
تقسیم بندی گلخانه بر اساس شکل ظاهری
سقف شیروانی (A-Frame )
وجود زاویه در تاج این نوع گلخانه که شکل آن را شبیه به کلمه A می کند دلیل نامگذاری این مدل می باشد. این شیب تند باعث هدایت برف و باران به سمت ناودانی و همچنین هدایت تعرق داخل گلخانه به طرفین شده و از طرفی باعث شکست اشعه نور به سمت داخل گلخانه برای استفاده از ماکزیمم تابش نور می گردد. به دلیل وزن زیاد شیشه نسبت به سایر پوشش ها و همچنین ابعاد کم شیشه فاصله ستونها و کمانها از همدیگر کم بوده وزن سازه در واحد سطح زیاد، بنابراین سازه سنگین و گران است. سازه معمولا در مناطق بادخیز و بارش برف سالانه زیاد است احداث میگردد. ضریب انتقال حرارت شیشه نسبت به سایر پوشش ها بالا بوده که از معایب این سازه به شمار می رود. برای بر طرف نمودن این نقیصه میتوان از پوشش های دو جداره ورقهای پلی کربنات استفاده نمود که مستلزم صرف هزینه بیشتر است.
پوشش این نوع گلخانه ها به دلایل ذیل از شیشه می باشد:
۱ -  ضریب عبوردهی بالای نور • بهره برداری در چهار فصل سال سقف قوسی(Curved Roof) دلایل استفاده از سقف های قوسی: • شرایط لازم برای یک گلخانه خوب حجم و فضای کافی است زیرا هر قدر حجم و فضای یک گلخانه بیشتر باشد چرخش هوا در گلخانه بهتر و در نتیجه CO² لازم برای انجام عمل فتوسنتز به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار میگیرد. • کاهش سطح تبادل حرارتی • سازگاری با اقلیم های مختلف • کاهش مصرف سوخت • امکان احداث در مساحت های بزرگ • نحوه مونتاژ پیچ و مهره ای(پرتابل) در سازه های سقف قوسی ، پوشش های پلی اتیلن (نایلونی) در زمان کمتری و به راحتی نصب و به سازه توسط پلی لاک پیچ میشوند، این سقف ها به جهت ظاهر آیرودینامیکی کمترین مقاومت را دربرابر باد از خود نشان میدهند .وزن کم پوشش ها ی پلی اتیلنی ) نایلون( و همچنین مقاومت این سازه ها در برابر باد و برف باعث میشود وزن سازه در واحد سطح کمترباشد بنابراین قیمت سازه سقف قوسی نسبت به سازه سقف شیروانی (A-frame) کمتر شود . از دیگر محاسن پوشش های پلی اتیلنی تبادل حرارتی پایین و همچنین خواص ویژه, (Red light Anti Fog)است. قابلیت دیگر سازه های تونلی، دو پوش کردن سازه و تزریق هوای فشرده به داخل آن است که باعث کاهش ۴۰ درصدی مصرف انرژی فسیلی و بطور قابل ملاحضه ای مشکل تعریق را برطرف می نماید. در سازه های گلخانه ای مولتی اسپن برای کشت و تردد راحت تر و استفاده بهینه از تمامی سطح، قوس را بر روی ستونهای عمودی نصب می کنند.حداقل ارتفاع ستونها ۲ متر میباشد. دو مورد را میتوان به عنوان عیب مشخص این نوع گلخانه ها نام برد: • سطح پوشش گلخانه(پلاستیک یووی دار یا نایلون گلخانه) در بالاترین نقطه بصورت افقی بوده و این امر عدم هدایت صحیح برف و مهمتر ، ماندن رطوبت و تعریق در آن نقطه را بهمراه دارد این نقیصه با استفاده از دو پوشش کردن سازه و یا تغییر سقف قوسی به گنبدی مرتفع میشود البته روشهایی همچون کنترل رطوبت با افزایش دما نیز برای کاستن رطوبت داخل گلخانه استفاده میگردد. • مشکل دوم این نوع گلخانه ها در تهویه میباشد. احداث سیستم پنجره برای این نوع گلخانه ها مشکل تر از گلخانه های (A Frame )است. با توجه به اینکه تهویه طبیعی هوا برای کاستن هزینه کنترل دما و رطوبت از مهمترین آیتم های گلخانه های تجاری میباشد لذا اجرای صحیح و کارایی این سیستم بسیار حائز اهمیت است. روشهایی مانند استفاده از پنجره سقفی در مدلهای مختلف در این نوع گلخانه ها اجرا میگردد. تهویه با پنجره های جانبی (ROLL UP )نیز برای کارآیی بیشتر در گلخانه های تجاری استفاده می گردد. ساخت پنجره با سطح تهویه بالا و استفاده آن در بالاترین نقطه سازه از مزایا و پارامترهایی میباشد که شرکت های سازنده بر آن تاکید می نماید. گلخانه سقف گنبدی (Gothic Arch) اساس گلخانه با سقف گنبدی برای استفاده از گلخانه های تونلی با هدف رفع دو نقیصه گلخانه های سقف قوسی میباشد. در این طرح تاج گلخانه از حالت قوس به حالت گلخانه شیروانی در می آید، لذا در این طرح تمام مزایای گلخانه تونلی را به همراه حل مشکلات سقف قوسی خواهیم داشت، این طرح بالاجبار در گلخانه های تونلی با عرض های بالا استفاده میگردد. علاوه بر انواع یاد شده، اشکال دیگری از گلخانه های نیز استفاده می شوند که در مطالب بعدی سایت به آنها اشاره خواهد شد.
گلخانه همیشه بهار (TGS) یکی از بهترین شرکت ها در زمینه تجهیزات گلخانه ای و راه اندازی گلخانه در همدان می باشد.
 از جمله خدمات گلخانه ای این مجموعه اجرای فونداسیون گلخانه و تولید و اجرای نایلون گلخانه می باشد. در صفحه خدمات ما می توانید کلیه خدمات گلخانه همیشه بهار را مشاهده بفرمایید و در صورت نیاز به هر یک خدمات با ما تماس حاصل فرمایید.

نقش گلخانه ها در تولید محصولات

باید گفت که گلخانه امروز ایده و ابزاری نو و پیشرفته محسوب می شود که با بهره جستن از صنایع و تکنولوژی که مکمل هم می باشند موجودیت خود را شکل می دهد به طوری که بشر امروزه با تولیدات و محصولات متفاوت به یک صنعت نو که کشاورزی گلخانه ای نام گرفته دست یافته است و در واقع بشر با تلفیق تکنولوژی و ترکیب صنایع دیگر به یک صنعت جدید که تواسنته پیاک آور تولید در فصل های متفاوت سال باشد دست یابد.
در واقع صنعت گلخانه می خواهد با اتنقال دست آورد های صنایع دیگر بعنوان تجهیزات گلخانه ای به شرایط متفاوت آب و هوایی تسلط یابد و با توانمندی و قدرت اندیشه بر شرایط آب و هوایی پیروز گردد و جشن پیروزی را در افزایش سطح تولید و تغذیه نیازمندی های بازار هدف و زنجیره صنایع تولیدی و متعاقباً به رشد بالندگی اقتصاد ملی بیانجامد.

محل احداث گلخانه باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟

لازم است با توجه به تعریف و مقدمه ای که از گلخانه گفته شد بایستی به شرایط آب و هوایی استقرار و مکان استقرار مورد نظر برای گلخانه پیش از اجرای فونداسیون گلخانه نگاهی بیندازیم و عواملی که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم را بررسی نمایید. برای کارشناسانی که در زمینه امور کشاورزی فعال هستند، روشن است که از جمله عوامل تولید گیاه میزان شدت نور- دما- گرما و سرما می باشد که باید با مدیریت کنیم که یگ گیاه چه میزان از عوامل فوق برخوردار باشد که بتواند حداکثر بهره وری را داشته باشد یعنی تلفیقی از عوامل فوق می تواند به حیات گیاه بیانجامد و آن را به رشد و نمو و بالندگی تولید محصول برساند. بنابراین لازم که محل استقرار سازه گلخانه در محیطی مسطح و به دور از عوامل مرتفع مانند درختان بلند- دامنه کوه ها و ساختمان های بلند به دور باشند چرا که با ایجاد سایه زود هنگام مانع از دریافت و نور و انرژی خورشیدی می شوند که در نهایت موجب پایینی دما و غلبه سرما می شوند. و در نهایت سبب افزایش هزینه گرمایش واحد تولیدی می شود. محل قرار گرفتن درب گلخانه از دیگر مواردی می باشد که برای انتخاب محل احداث گلخانه باید مورد نظر قرار دهید این درب لازم است به سمت جنوب قرار گیرند که نورگیری و گرمایش بیشتری نسبت به سایر جهت ها دارد.

در کشت گلخانه ای به چه مواردی باید توجه کنیم؟

توجه به این نکته بسیار مؤثر است که کشت گلخانه ای نوعی کشت کنترل شده می باشد که تقریباً تمامی مشکلات و مسائل و شرایط رشد و تولید محصول در ویترین دید و جلو چشم انسان قرار دارد. نوعی کشت کنترل شده می باشد که به راحتی و در اولین فرصت می توان نسبت به رفع موانع تولید اقدام نمود و از ایجاد هرگونه خسارت احتمالی قبل از رشد و نمود پیش گیری کرد. برای داشتن یک محصول خوب لازم است ابتدا موانع رشد را به خوبی بشناسیم که در ادامه به آنها اشاره می شود.
از  موانع رشد گیاهان می توان به; نور زیاد، رطوبت بیش از توان جذب گیاه، آفات، سموم، داشتن تهویه، دمای محیط گلخانه، نوع گلخانه، کودهای مصرفی شرایط رشد داشتن یک محیط معتدل است یعنی ترتیب نورگیری باید به شکلی باشد که به اندازه نیاز گیاه نور جذب شود چرا که گاهی تغذیه بیش از حد توان جذب گیاه موجبات آسیب دیدن گیاه و از بین رفتن آن می شود. برای کنترل نور و دمای گلخانه باید از تجهیزات مناسب استفاده کنید تا بتوان نور مناسب و دمای مناسب را برای رشد گیاهان ایجاد کرد. شرکت تجهیزات گلخانه ای همیشه بهار در زمینه نصب و اجرای تجهیزات گلخانه ای نیز فعال می باشد.

نکته دیگری که در مورد رسیدگی به گیاهان گلخانه ای لازم ذکر است این است که، رطوبت نیز که از طریق آب جذب گیاه می شود در صورتی که بیش از نیاز و توان جذب گیاه باشد نه تنها موجب رشد و بهره وری نمی شود که ای بسا موجبات از بین رفتن و گندیدگی ریشه گیاه را فراهم می نماید و در نتیجه خود گیاه نیز از دست می رود. گاهی با به هم خوردن شرایط کشت آفات گیاهی و حشرات در محیط گلخانه رشد می کنند که لازم است از آفت کش ها استفاده نماییم که لازمه آن داشتن اطلاعات کافی جهت استفاده می شود که اگر اطلاعات کافی نداشته باشیم قطعاً در میزان مصرف آفت کش ها اشتباه رخ می دهد و به جای مفید بودن به حال کشتزار موجبات نابودی کشت فراهم می شود.
گاهی هوای گلخانه به شدت گرم می شود به طوری گیاه در اثر شدت گرما به حالت خفگی می افتد که لازم است با نصب دستگاه دماسنج و سیستم های تهویه خودکار نسبت به رفع آلودگی هوا از مسمومیت گیاه جلوگیری شود تا رشد و شادانی گیاه حفظ شود اگر چه در فرایند زمانی کشت و داشت گیاه ممکن سرما نیز بر شرایط رشد اثر گذار باشد و موجبات کاهش راهبرد تولیدی گیاه را فراهم آورد که لازم یک فرد مجرب با شناخت شرایط نسبت به تهیه و قراردادن بخاری های گرمایشی استیل پرتابی اتومات اقدام و بهره گیری از آنها نسبت به ایجاد محیط لازم اهمیت نماید.
البته لازم به ذکر است بخاری گرمایشی هم از مشعل های گازی و هم نفتی استاده می کنند که در بازار در اشکال متنوع موجود می باشد.

داشتن آب پاک و سالم و عاری از هرگونه سموم یکی از عوامل بسیار مؤثر در فراوری محصول می باشد چرا که بخش بیشتر یک گیاه را آب تشکیل می دهد در صورتی که نتوانیم از آب سالم بهره باشیم نمی توانیم گیاه خوب تغذیه نماییم و نتیجه اینکه محصول تولیدی سالم و با بهره وری کم حاصل می شود و ضمناً لازم است آب را به آزمایشگاه ببریم و نسبت به سلامت و غنی بودن آن از موراد لازم و نداشتن شوری بیش از اندازه مطلع شویم و بعد از نسبت به استقرار سازه اقدام شود چرا که آب از مسائل زیربنایی گلخانه محسوب می شود.
بر کارشناسان و خبرگان امر کشت گلخانه ای پوشیده نیست که با توجه به محدودیت خاک در کشت لازم است حتماً گیاه را با کود سالم و بهداشتی حمایت و تغذیه نمائیم چرا که گیاه بدون غذا قادر به رشد و نمو نمی باشد بنابراین لازم است نسبت به گیاه کشت شده کود لازم تهیه و در اختیار گیاه به شکل که توصیه کارشناسان می باشد استفاده شود چرا که مصرف هر کود متفاوت مثلاً کودی را به صورت اسپری بر برگ مصرف و کودی دیگر را از ریشه و ساقه و یا کودی را از طریق آب به پای گیاه هدایت می کنند و میزان کود مصرف شده نیز لازم است که بسیار کترل شده باشد.

انواع مختلف گلخانه ها

نوع گلخانه ها که به دهنه های متفاوت و ارتفاع گاهاً از ۵ متر تا ۷ متری متفاوت اند و یا با طرح های مختلف اسپانیایی- آمریکایی و غیره که هر یک مزایا و معایت خاص خود را دارند و در افزایش بهره وری بسیار تأثیرگذارند. باید در نهایت متذکر شد که یک گلخانه دار موفق کسی است که همواره بر گیاه نظارت می کند و هر کجا کوچکترین مشکلی را می بیند سریع به چاره اندیشی و برداشتن موانع تولید و مشورت با کارشناسان خبره و مجرب اقدام می نماید و از ابزارهای موجود به خوبی و در زمان لازم بهره می برد و سازه خود را به سیستم تهویه- سیستم گرمایشی و آب سلام و دیگر عوامل مؤثر مجهز می نماید.